Co roku Inspekcja Handlowa podczas rutynowych kontroli stwierdza wiele nieprawidłowości związanych z zafałszowaniem żywności. Prowadząc restauracje również i my jesteśmy narażeni na te oszustwa. Przedstawiamy najczęściej fałszowane produkty i podpowiadamy, w jaki sposób uniknąć bycia ofiarą oszustwa żywnościowego.

DEFINICJA

Ustawa z dnia 26 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia podaje definicję środka spożywczego zafałszowanego, zgodnie z którą jest to produkt, którego skład lub właściwości zostały zmienione bez informowania konsumenta. Żywność zafałszowana to także produkty, w których wprowadzono zmiany, aby zataić skład lub inne właściwości.

NAJCZĘŚCIEJ FAŁSZOWANE PRODUKTY

Do najczęściej fałszowanych produktów żywnościowych możemy zaliczyć:

Miód

Najczęściej zafałszowany zostaje poprzez dodanie sacharozy lub innego dodatku cukrowego np. syropu skrobiowego.

Masło

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 to produkt o zawartości tłuszczu mlecznego 80-90%, nie więcej niż 16% wody i nie więcej niż 2% suchej masy beztłuszczowej mleka.

Producenci masła dopuszczają się zafałszowań tego produktu poprzez dodanie tłuszczy obcych np. steroli pochodzenia roślinnego. Zamieszczone na opakowaniach grafiki również często wprowadzają konsumentów w błąd. 

Na półkach sklepowych oprócz masła możemy znaleźć także produkty takie jak:

– masło o zawartości ¾ tłuszczu – zawiera od 60-62 proc. tłuszczu mlecznego i ani grama roślinnego,

– masło półtłuste – zawiera od 39-41 proc. tłuszczu mlecznego i ani grama roślinnego,

– miksy tłuszczowe – w zależności od producenta zawierają od 10 do 80 proc. tłuszczu mlecznego i tłuszcz roślinny,

– masło roślinne – wbrew nazwie, jest to margaryna – zawiera tłuszcz roślinny,

– margarynę – jej podstawowym składnikiem jest tłuszcz roślinny, zgodnie z prawem może zawierać tylko do 3 proc. tłuszczu mlecznego.

Oliwa z oliwek

Producenci najczęściej fałszują oliwę z oliwek, mieszając ją z innymi olejami roślinnymi. Czasem też zamieszczają nieprawdziwe informacje na etykiecie produktu.

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami (Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1019/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie norm handlowych w odniesieniu do oliwy z oliwek) na etykiecie musi znajdować się obowiązkowy opis oliwy tj. oliwa:

– extra vergine – „najwyższa kategoria oliwy z oliwek, uzyskana bezpośrednio z oliwek i wyłącznie za pomocą środków mechanicznych”;

– vergine – „oliwa z oliwek uzyskana bezpośrednio z oliwek i wyłącznie za pomocą środków mechanicznych”;

– z oliwek, w której skład wchodzi rafinowana oliwa z oliwek i oliwa vergine z oliwek – „oliwa zawierająca wyłącznie oliwę z oliwek, które poddane zostały rafinacji i oliwę uzyskana bezpośrednio z oliwek”;

– z wytłoczyn oliwek – „oliwa zawierająca wyłącznie oliwę uzyskaną za pomocą obróbki produktu otrzymanego po uzyskaniu oliwy z oliwek oraz oliwę otrzymaną bezpośrednio z oliwek” lub „oliwa zawierająca wyłącznie oliwę uzyskaną z przetworzenia oliwy z wytłoczyn z oliwek i oliwę otrzymaną bezpośrednio z oliwek.”

Ryby

Kolejny produkt, który bywa fałszowany przez producentów. Na rynek wprowadzane są gatunki ryb, które sprzedawane są pod inną nazwą, np. sum sprzedawany jest jako dorsz.

Sprawdź częste błędy na etykietach>>

KARY ZA FAŁSZOWANIE ŻYWNOŚCI

Zgodnie z artykułem 97, ustęp 1 Ustawy z dnia 26 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia osobie, która produkuje i wprowadza do obrotu zafałszowany produkt, grozi:

– grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku;

– w przypadku, gdy wartość zafałszowanych środków spożywczych jest spora – grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 3 lat.

Natomiast artykuł 40a, Ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych z dnia 21 grudnia 2000 r. podaje, że osoba, która wprowadza do obrotu zafałszowaną żywność, podlega karze pieniężnej w wysokości nie wyższej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej jednak niż 1000 zł.

NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ?

1. Sprawdzaj zawsze skład produktu. Pamiętaj, że nazwa nie zawsze sugeruje, że mamy do czynienia z właściwym produktem np. „osełka” nie będzie koniecznie masłem.

2. Zwracaj uwagę na etykietę. Dokładnie czytaj wszystkie informacje, nawet te zamieszczone małym drukiem.

3. Nie sugeruj się wielkością opakowania, tylko zawsze sprawdzaj zawartość netto.

4. Wybieraj surowce od sprawdzonych dostawców.

5. Jeśli przygotowujesz np. wyroby ekologiczne lub bezglutenowe – pamiętaj, aby poprosić dostawcę o stosowną dokumentację dotyczącą surowców np. certyfikaty, specyfikacje.